Paproć Niekropień, znana również jako Złotowłos, to popularna paproć, która doskonale sprawdza się w domowych warunkach. Co warto o niej wiedzieć i jak o nią dbać?
Adiantum – charakterystyka gatunków
Adiantum to rodzaj paproci należący do rodziny nerecznicowatych (Pteridaceae), który obejmuje około 200 gatunków. Charakteryzuje się delikatnymi, pióropodobnymi liśćmi o zróżnicowanej barwie i teksturze. O samej nazwie Niekropień można powiedzieć, że odnosi się do całego rodzaju Adiantum.
Charakterystyka kilku gatunków z rodzaju Adiantum:
Adiantum capillus-veneris – najbardziej znany gatunek Adiantum, popularny ze względu na swoje piękne, lekko pofalowane, ciemnozielone liście. W stanie dzikim występuje na całym świecie, w tym w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Ciekawostka: legenda głosi, że nazwa capillus-veneris (łac. włosy Wenus) pochodzi od włosów bogini miłości, które miały upaść na ziemię, przekształcając się w delikatne liście tej paproci. W języku angielskim paprotka ta znana jest pod nazwą Southern maidenhair fern (południowa paproć dziewiarska), ponieważ pochodzi z południowych rejonów Stanów Zjednoczonych. Adiantum capillus-veneris była szeroko stosowana w medycynie ludowej. Według wierzeń miała właściwości przeciwgorączkowe, antyseptyczne i przeciwzapalne.
Adiantum fragrans – gatunek z południowo-wschodniej Azji, charakteryzujący się pięknymi, gęsto ułożonymi, ciemnozielonymi liśćmi o delikatnym zapachu. Zapach tej paproci wonnej przypomina zapach cytryny, dzięki czemu ta roślina często wykorzystywana jest w aromaterapii. W naturalnym środowisku rośnie w Chinach i południowo-wschodniej Azji.
Adiantum raddianum – gatunek pochodzący z Meksyku i Ameryki Środkowej, posiadający jasnozielone, łukowato wygięte liście, które tworzą zwarty kępek. Nazwa gatunku pochodzi od nazwiska włoskiego botanika Giuseppe Raddi, który był pierwszym, który opisał tę paprotkę. W języku angielskim roślina ta nazywana jest Delta Maidenhair Fern ze względu na kształt jej liści, który przypomina deltę rzeki.
Adiantum hispidulum – gatunek występujący na obszarze od Indii po południową Azję i Australię, charakteryzujący się pięknie powycinanymi, klapowanymi liśćmi. Nazwa gatunkowa hispidulum oznacza lekkie owłosienie i nawiązuje do delikatnych włosków występujących na liściach i łodygach rośliny. Roślina ta jest znana z tego, że rośnie na wybrzeżach, skalistych klifach i wodospadach, co oznacza, że lubi wilgotne środowiska.
Adiantum aethiopicum – gatunek pochodzący z Afryki Południowej, znany również jako czarny Adiantum, ze względu na swoje ciemne, lśniące liście. Gatunek ten pochodzi z tropikalnych regionów Afryki, gdzie rośnie na skalistych stokach i w wilgotnych lasach. Nazwa gatunkowa aethiopicum odnosi się do Etiopii, ale roślina ta występuje również w innych krajach afrykańskich, a także na Madagaskarze i Wyspach Komorów. Charakterystyczną cechą tej paproci są czarne ogonki liściowe i czarne paski na liściach.
Wszystkie gatunki Adiantum są roślinami ozdobnymi i dobrze prezentują się w doniczkach jako rośliny pokojowe. Większość z nich wymaga umiarkowanego podlewania i umiarkowanego oświetlenia, co czyni je łatwymi w uprawie.
Niekropień – wymagania rośliny
Paproć Niekropień nie jest wymagająca w bardzo uprawie, co czyni ją idealną rośliną dla początkujących ogrodników. Wymaga ona umiarkowanego podlewania i średniego lub jasnego światła, z wyjątkiem bezpośredniego nasłonecznienia. Co ciekawe, jest jedną z najlepszych roślin oczyszczających powietrze z toksyn, takich jak formaldehyd, benzen i trójchloroeten, dlatego zdecydowanie warto ją mieć w mieszkaniu.
Główne wymagania rośliny:
- Wymaga próchnicznej, przepuszczalnej gleby, która jest stale wilgotna, ale nie zalewana wodą. Dobrym wyborem jest podłoże składające się z mchu sphagnum i torfu.
- Wilgotność: wszystkie paprocie z rodzaju Adiantum wymagają bardzo wysokiej wilgotności powietrza, najlepiej w granicach 50-60%. W celu utrzymania odpowiedniego poziomu wilgoci można stosować różne metody, np. rozpylanie wody na liście, ustawianie doniczki na podstawce z kamieniami lub żwirem zalanych wodą, czy umieszczenie w pobliżu nawilżacza powietrza.
- Oświetlenie: preferuje półcieniste lub lekko zacienione miejsca, gdzie panuje umiarkowane nasłonecznienie. Nie powinno się go wystawiać na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, gdyż może to spowodować poparzenie liści.
- Temperatura: Optymalna temperatura dla Niekropienia to 18-22°C w dzień i około 16°C w nocy. Roślina nie lubi gwałtownych zmian temperatury, a szczególnie przeciągów.
- Nawożenie: są wrażliwe na nadmiar składników pokarmowych, dlatego należy stosować delikatne nawozy, które podaje się raz na 2-3 tygodnie, w ilości zalecanej przez producenta.
- Podlewanie: wymaga regularnego podlewania, tak aby podłoże było stale wilgotne. Należy jednak uważać, aby nie zalać rośliny nadmiernie, gdyż woda zalegająca w podłożu może prowadzić do zgnicia korzeni.
Ciekawostka: według badań niekropień ma właściwości łagodzące stres i poprawiające nastrój.
Jak dbać o paproć? Podlewanie
Paprocie są roślinami wymagającymi stałej wilgoci, ale jednocześnie nie lubią nadmiaru wody. Aby właściwie zadbać o paprocie, należy przestrzegać kilku zasad dotyczących podlewania, w tym najważniejszej: woda do podlewania paproci powinna być letnia lub o temperaturze pokojowej. Nie poleca się podlewania zimną wodą, która może szkodzić delikatnym korzeniom i liściom.
- Paprocie lubią wilgotną glebę, ale nie przemoczony podłoże. Najlepiej podlewać je regularnie, ale w małych ilościach. Woda powinna być wchłaniana przez glebę, a nie zostawać na powierzchni ziemi.
- Częstotliwość podlewania paproci zależy od gatunku i warunków w pomieszczeniu, w którym się znajdują. W ogólności paprotki należy podlewać regularnie, przynajmniej raz lub dwa razy w tygodniu.
- Sposób podlewania powinien być delikatny, aby nie uszkodzić delikatnych liści paproci. Najlepiej użyć konewki z długim wężem lub spryskiwacza, który równomiernie rozpyli wodę na liściach.
- Nie wolno pozostawiać nadmiaru wody w podstawce lub doniczce, ponieważ może to prowadzić do przelania korzeni i chorób rośliny.
Ważne jest również, aby zwrócić uwagę na warunki otoczenia, w których znajduje się paprotka, takie jak temperatura i poziom wilgoci powietrza. Dbanie o właściwe warunki uprawy paproci, w tym odpowiednie podlewanie, pomoże utrzymać ją w dobrym stanie i sprawi, że będzie długo cieszyć nasze oczy swoim pięknym wyglądem.
Niekropień – nawożenie i przesadzanie
Nawożenie i przesadzanie to ważne aspekty pielęgnacji niekropienia.
Nawożenie:
Niekropień należy regularnie nawozić w okresie wzrostu, czyli od wiosny do jesieni, środkami dla roślin kwasolubnych, takimi jak nawozy do rododendronów, azalii lub kwasolubnych krzewów iglastych. Należy unikać stosowania nawozów zbyt wysokich stężeń, ponieważ mogą spowodować poparzenia korzeni i uszkodzić roślinę. Zazwyczaj zaleca się stosowanie nawozu co 2-4 tygodnie, jednak częstotliwość ta może się różnić w zależności od konkretnego nawozu i jego stężenia.
Przesadzanie:
Niekropień należy przesadzać co 1-2 lata, ponieważ szybko rozwija się i może zapełnić doniczkę. Najlepszy czas na przesadzenie to wczesna wiosna, kiedy roślina zaczyna rosnąć po zimowym spoczynku. W trakcie przesadzania należy zwrócić uwagę na korzenie i usunąć te zniszczone lub chore. Roślinę należy przesadzać do większej doniczki z odpowiednim podłożem, składającym się z ziemi dla paproci, torfu i piasku. Wymagana jest dobra drenaż, aby uniknąć nadmiaru wilgoci.
Podczas przesadzania należy również przyciąć korzenie i liście. Jeśli roślina jest zbyt duża, można również ją podzielić na mniejsze części i przesadzić do osobnych doniczek.
Warunki uprawy adiantum w domu
Warunki uprawy adiantum w domu są bardzo ważne dla zdrowia i kondycji rośliny.
- Oświetlenie: lubi jasne, ale rozproszone światło, najlepiej umieścić ją w pobliżu okna na wschód lub zachód. Nie należy jednak wystawiać rośliny na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, ponieważ może to spowodować poparzenia liści.
- Temperatura: Adiantum wymaga stałej temperatury w przedziale od 18 do 22 stopni Celsjusza. Roślina nie lubi przeciągów, zimnego powietrza i nagłych zmian temperatury.
- Wilgotność: lubi wilgotne powietrze, dlatego warto regularnie zraszać liście, aby utrzymać wilgoć. Wskazane jest również umieszczenie rośliny na podstawce z mokrymi kamykami lub w pobliżu nawilżacza powietrza.
- Podłoże: wymaga dobrze przepuszczalnego i lekkiego podłoża, złożonego z torfu, ziemi liściastej i piasku. Wskazane jest unikanie podłoża zbyt obficie zasobnego w składniki mineralne.
- Podlewanie: należy podlewać regularnie, ale umiarkowanie, aby podłoże pozostało stale lekko wilgotne, ale nie zbyt mokre. Woda do podlewania powinna być miękka, najlepiej deszczowa lub przegotowana.
- Nawożenie: Adiantum wymaga regularnego nawożenia, najlepiej co 2 tygodnie w okresie wegetacji, a w okresie zimowym raz na miesiąc. Najlepiej stosować nawozy dla roślin kwasolubnych, z niską zawartością składników mineralnych.
- Przesadzanie: należy przesadzać co 2-3 lata, najlepiej na wiosnę, wraz z rozpoczęciem okresu wegetacyjnego. Roślinę należy przesadzić do większego doniczki z nowym podłożem, a następnie obficie podlać i umieścić w ciepłym i wilgotnym miejscu.
Gatunek ten jest podatny na ataki szkodników i chorób, dlatego warto regularnie usuwać zwiędłe i uszkodzone liście, a także przetrzeć liście wilgotną gąbką lub mokrym ściereczką, aby pozbyć się kurzu i brudu.
Uprawa adiantum w gruncie – czy jest możliwa?
Uprawa adiantum w gruncie jest możliwa, ale należy pamiętać, że roślina ta wymaga wilgotnej i przepuszczalnej gleby, o kwaśnym odczynie (pH 5,0-6,5), o dużym stężeniu próchnicy i humusu. Ponadto, adiantum najlepiej rośnie w cieniu lub półcieniu, na stanowisku osłoniętym od wiatru i bezpośredniego nasłonecznienia.
W Polsce adiantum jest rośliną egzotyczną i niezdrewniałą, co oznacza, że nie jest mrozoodporna i nie może być uprawiana na zewnątrz przez cały rok. Można jednak spróbować uprawiać ją w gruncie wewnątrz, np. w szklarni lub oranżerii, jeśli zapewni się odpowiednie warunki klimatyczne oraz nawadnianie i oświetlenie. Jednak w przypadku uprawy w gruncie w pomieszczeniu, należy pamiętać o zabezpieczeniu rośliny przed chorobami grzybowymi i szkodnikami, które mogą atakować ją w warunkach domowych.