Powojnik tangucki jest rośliną, która zyskuje na popularności w polskich ogrodach ze względu na swoje piękne i dekoracyjne liście oraz smaczne owoce. W Polsce uprawiany jest głównie jako roślina ozdobna, ze względu na swój walor estetyczny. Często sadzony bywa na pergolach, altanach, ścianach, płotach i innych konstrukcjach, gdzie rozwijając swoje pędy, tworzy zielony labirynt z pięknymi liśćmi. Co warto o nim wiedzieć?
Powojnik tangucki – krótka charakterystyka
Powojnik tangucki (Actinidia kolomikta) to gatunek pnącej rośliny z rodziny aktinidiowatych (Actinidiaceae). Pochodzi z terenów Syberii i Dalekiego Wschodu Rosji, gdzie rośnie dziko w lasach i zaroślach.
Roślina ta charakteryzuje się pięknymi, dekoracyjnymi liśćmi, które wiosną mają kolor brązowo-purpurowy, a latem zmieniają się na kolor zielony z białymi plamkami. W okresie jesienno-zimowym liście przybierają intensywną czerwień i różne odcienie pomarańczowego.
Powojnik tangucki kwitnie w maju i czerwcu, wytwarzając drobne, białe kwiaty zebrane w baldachy. Roślina ta jest samopylna, co oznacza, że nie potrzebuje drugiego okazu do zapłodnienia. Jest pnączem, które wymaga podpory, aby rosnąć. Może osiągnąć wysokość do 10 metrów, dlatego też wymaga silnej i stabilnej podpory. Roślina ta jest łatwa w uprawie i odporna na choroby i szkodniki.
Powojnik ten jest także ceniony ze względu na swoje owoce, zwane jagodami kiwi lub kicińcami. Są one drobne, o kształcie kulistym lub podłużnym, zielone lub żółte, o smaku słodko-kwaśnym i aromatycznym. Owoce powojnika tanguckiego są bogate w witaminę C oraz składniki mineralne i mogą być spożywane na surowo lub przetwarzane w dżemy, musy i soki.
Wzrost i wygląd powojników
Powojniki rosną jako pnącza i osiągają znaczne rozmiary, w zależności od odmiany oraz warunków uprawy.
- Korzenie:palowe i boczne, które wraz z pędami pnącymi umożliwiają im przyczepienie się do podpór. Korzenie palowe są silne i głęboko sięgające, a korzenie boczne ułatwiają rozprzestrzenianie się rośliny.
- Łodyga: wyrasta z ziemi w postaci pędów pnących, które potrafią osiągnąć długość nawet kilku metrów. Łodygi są silne i giętkie, co umożliwia im oplatanie podpór i przemieszczanie się na duże odległości.
- Liście: charakterystyczne i różnią się w zależności od gatunku i odmiany. Najczęściej są to duże liście o kształcie sercowatym lub trójkątnym, pokryte włoskami. U powojnika tanguckiego liście są dekoracyjne, zmieniając kolor z brązowo-purpurowego na zielony z białymi plamkami.
- Kwiaty: Powojniki wytwarzają piękne kwiaty o różnych kolorach i kształtach. Najczęściej są w kształcie dzwonka, o białej, różowej, czerwonej lub fioletowej barwie. Powojnik tangucki wytwarza drobne, białe kwiaty zebrane w baldachy.
- Owoce: cenione ze względu na smak i wartości odżywcze. Owoce powojnika tanguckiego to drobne, kuliste lub podłużne jagody o zielonej lub żółtej barwie, o smaku słodko-kwaśnym i aromatycznym.
W ogrodach powojniki są sadzone w pobliżu podpór, takich jak pergole, ściany czy płoty, co umożliwia im oplatanie tych konstrukcji i tworzenie zielonego labiryntu. Uprawa powojników wymaga regularnego cięcia, nawożenia i podlewania, aby zapewnić roślinom odpowiednie warunki do wzrostu i rozwoju.
Wymagania i sadzenie powojnika tanguckiego
Wymagania powojnika tanguckiego:
- Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym lub półcienistym. Roślina jest wrażliwa na wiatr, dlatego powinna być sadzona w miejscu chronionym przed silnymi podmuchami.
- Preferuje gleby żyzne, wilgotne i przepuszczalne. Gleba powinna być umiarkowanie wilgotna, ale nie zbyt mokra.
- Wymaga regularnego nawożenia w okresie wzrostu i kwitnienia. Najlepiej stosować nawozy organiczne lub mineralne o niskiej zawartości azotu.
- Wymaga regularnego cięcia, które pobudza roślinę do tworzenia nowych pędów i kwiatów. Najlepiej ciąć roślinę na wiosnę przed rozpoczęciem wegetacji oraz na jesieni po zakończeniu kwitnienia.
Sadzenie powojnika tanguckiego:
- Termin sadzenia: Powojnik tangucki można sadzić wiosną lub jesienią. Najlepiej sadzić roślinę w okresie spoczynku wegetacyjnego.
- Przygotowanie gleby: Przed sadzeniem powinno się przygotować miejsce na roślinę, wykopując dołek o głębokości i szerokości około 50 cm. W dołku należy dodać kompost lub nawóz organiczny i wymieszać z glebą.
- Sadzenie: Roślinę należy umieścić w dołku tak, aby szyja korzeniowa była na poziomie powierzchni ziemi. Następnie należy zakopać korzenie i dobrze je przycisnąć, a glebę wokół rośliny lekko ugnieść.
- Podlewanie: Po posadzeniu powojnik tangucki należy obficie podlać wodą, aby pobudzić rozwój korzeni.
- Podpora: Powojnik tangucki wymaga podpory, na której będzie się wspinaczka. Można wykorzystać pergole, kratki, siatki lub druty.
Pielęgnacja powojników – jak to robić?
Pielęgnacja powojników jest ważna dla zachowania ich zdrowia, urody i długowieczności. Oto kilka najważniejszych zasad pielęgnacji powojników:
Podlewanie: Powojniki wymagają systematycznego podlewania, szczególnie w czasie suszy i upałów. Gleba powinna być wilgotna, ale nie zbyt mokra. Woda powinna być podawana do korzeni rośliny, a nie na liście, aby uniknąć chorób grzybowych.
Nawożenie. Najlepiej stosować nawozy o niskiej zawartości azotu, ponieważ duże ilości azotu sprzyjają wzrostowi liści kosztem kwiatów.
Cięcie: regularne, aby pobudzić roślinę do tworzenia nowych pędów i kwiatów. Najlepiej ciąć roślinę na wiosnę przed rozpoczęciem wegetacji oraz na jesieni po zakończeniu kwitnienia. Cięcie powinno być dokonywane ostrożnie, aby nie uszkodzić zdrowych pędów.
Podpórka: Powojniki są roślinami pnącymi i wymagają podpórki, na której będą mogły się wspinać. Najlepiej wykorzystać pergole, kratki, siatki lub druty. Podpórka powinna być mocna i stabilna, aby wytrzymać ciężar rośliny.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami. Niestety rośliny te są podatne na różne choroby grzybowe i ataki szkodników, takich jak mszyce, przędziorki i pająki czerwone. Aby chronić rośliny przed chorobami i szkodnikami, należy regularnie usuwać zwiędłe i chore liście oraz stosować środki owadobójcze i fungicydy.
Zimowanie: są roślinami wieloletnimi i wymagają odpowiedniej ochrony przed zimą. W okresie jesienno-zimowym należy usunąć suche liście i pędy oraz okryć roślinę materiałem izolacyjnym, takim jak słoma lub agrowłóknina.
Pielęgnacja powojników nie jest skomplikowana, ale wymaga regularności i uwagi. Dzięki właściwej pielęgnacji powojniki będą zdrowe, piękne i będą cieszyć oko przez wiele lat.
Zastosowanie powojników
Są przede wszystkim uprawiane w ogrodach ze względu na swoje piękne kwiaty i zdolność do wspinania się po podporach, takich jak pergole, altany, ogrodzenia czy ściany budynków. Nadają ogrodowi romantyczny i bujny charakter, a także dodają kolorów w różnych odcieniach, takich jak biały, różowy, czerwony, fioletowy, niebieski i żółty.
- Wykorzystywane w aranżacjach bukietów i kompozycji florystycznych, ze względu na swoje piękne kwiaty o charakterystycznym kształcie.
- Kwiaty powojników są też stosowane do produkcji olejków eterycznych, cennych w aromaterapii ze względu na swoje właściwości relaksacyjne i kojące.
- W niektórych krajach, liście i korzenie powojników są wykorzystywane w medycynie ludowej ze względu na swoje właściwości lecznicze.
- Korzenie powojników są bogate w alkaloidy i glikozydy, które mają działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także wykazują działanie moczopędne i przeczyszczające.
Interesujące odmiany powojnika tanguckiego
Powojnik tangucki ma wiele interesujących odmian, które różnią się między sobą kolorem kwiatów, kształtem liści czy wzrostem.
Clematis tangutica Bill Mackenzie – to jedna z najpopularniejszych odmian powojnika tanguckiego. Ma jasnożółte, dzwonkowate kwiaty, a jesienią pokrywa się pięknymi, puchatymi owocami. Jest to roślina łatwa w uprawie, która rośnie szybko i osiąga do 4 metrów wysokości.
Clematis tangutica Helios – ta odmiana ma piękne, duże kwiaty o pomarańczowo-żółtej barwie. Jest to roślina o średnim wzroście, osiągająca około 2,5 metra wysokości.
Clematis tangutica Lambton Park – ta odmiana ma jasnożółte kwiaty, które przypominają kubki. Charakteryzuje się długim okresem kwitnienia, od czerwca do września.
Clematis tangutica Oberon – to odmiana o ciemnożółtych, dzwonkowatych kwiatach. Kwitnie od czerwca do września i osiąga około 2 metrów wysokości.
Clematis tangutica Radar Love – ta odmiana ma duże, jasnożółte kwiaty o średnicy do 12 cm. Charakteryzuje się szybkim wzrostem i osiąga do 3 metrów wysokości.
Clematis tangutica Red Star – to odmiana o intensywnie czerwonych kwiatach, która kwitnie od czerwca do sierpnia. Jest to roślina o szybkim wzroście, która osiąga do 3 metrów wysokości.