Montaż gniazdek elektrycznych, podobnie jak i włączników to czynność, która wymaga nie tylko dużej uwagi i odpowiednich umiejętności, ale i wiedzy na temat tego, w jakim miejscu powinny być one rozmieszczone. Czy instaluje się je na dole czy na górze ścian i dlaczego? Jaka wysokość jest optymalna i dlaczego właśnie taka, a nie inna? Czy funkcje gniazdek i włączników mają w tym przypadku znaczenie? Podpowiadamy!
Rodzaje gniazdek elektrycznych
Pierwszą i najważniejszą kwestią jest dopasowanie rodzajów gniazdek elektrycznych do wysokości, na jakiej ich lokalizacja jest optymalna. Jakie mamy podstawowe rodzaje gniazdek elektrycznych?
- Telewizyjne – z trzema charakterystycznymi, okrągłymi wtykami
- Światłowodowe – w puszkach naściennych, do podłączenia światłowodu
- Audio/video – przeznaczone do bezpośredniego podłączania urządzeń audio/video
- Multimedialne – na cztery wejścia do sprzętów multimedialnych
- Telefoniczne – dziś już rzadziej stosowane, z jednym wejściem
- Głośnikowe – z przyciskami czerwony i czarny, najczęściej podwójne
- Pod ładowarki USB i indukcyjne – z dwoma płaskimi wejściami pod USB
- Gniazdka specjalne – mocowane w podłodze czy kolumnach
- Gniazda Informatyczne oraz Komputerowe Rj45
Ze względu na sposób codziennego wykorzystania tych gniazd, i rozmieszczenie na ścianie może wymagać nieco innej wysokości, tak by po pierwsze było to bezpieczne, a po drugie – komfortowe w wykorzystaniu.
Każdy z w/w rodzajów gniazdek posiadać może osobne oznaczenia, w Polsce standardowe. Są to:
- 2P – klasyczne pojedyncze gniazdko bez uziemienia (aktualne przepisy nie zalecają ich stosowania!)
- 2P + Z – gniazdka pojedyncze z uziemieniem (bolec)
- 2 x 2P – gniazdko podwójne bez uziemienia (tych również bieżące przepisy bezpieczeństwa elektrycznego nie polecają!)
- 2 x 2P + Z – najpopularniejsze, podwójne gniazdo z uziemieniem (bolec)
Rodzaje i funkcje włączników światła
Poza w/w typami gniazd elektrycznych, osobno wymienia się rodzaje i funkcje samych włączników światła. Tych na rynku elektrycznym jest dzisiaj bardzo dużo i można je wygodnie dopasować do stylistyki i aranżacji wnętrza. W specjalistycznych sklepach znajdziemy m.in. włączniki metalowe, świetnie pasujące do wnętrz industrialnych, szklane – do nowoczesnych, drewniane do klasycznych czy choćby eleganckie wersje powlekane skórą (zarówno naturalną, jak i ekologiczną).
Głównym kryterium decydującym o rodzajach włączników nie jest jednak to, jak one wyglądają, a to, jaka jest ilość i typ obsługiwanych przez nie obwodów świetlnych. I tu wyróżniamy takie rodzaje włączników jak:
- Jednobiegunowe – pojedyncze, z przyciskiem umożliwiających włączanie i wyłączanie światła w jednym konkretnym punkcie
- Dwubiegunowe – Z jednym przyciskiem, ale i opcją jednoczesne włączenia lub zgaszenia światła w dwóch obwodach
- Świecznikowe – włączniki podwójne z dwoma, a nawet trzema przyciskami do jednoczesnej obsługi kilku źródeł światła.
- Schodowe – to włączniki specjalne, zwykle używane w domach o przynajmniej dwóch kondygnacjach. Sterują uruchamianiem i odcinaniem światła na początku schodów i na ich końcu.
- Krzyżowe – również włączniki specjalne pod kątem stosowania w domach o minimum dwóch kondygnacjach. Pozwalają one na operowanie oświetleniem w trzech miejscach domu jednocześnie.
Osobno wyróżnia się też ściemniacze światła, które stanowią swoistą alternatywę dla włączników tradycyjnych i z racji ich funkcjonalności są w ostatnich latach wybierane coraz częściej.
Ile gniazdek elektrycznych w kuchni, a ile w pokojach?
To, ile gniazdek elektrycznych zamontujemy w kuchni, a ile w pokojach jest ściśle związane z intensywnością użytkowania elektroniki w danych pomieszczeniach. Średnio zaleca się minimalnie 2-3 gniazda zasilające zarówno w kuchni, jadalni, jak i pozostałych pokojach, przy czym dziś użycie sprzętów zasilanych prądem jest często tak duże, że lepiej jest postawić na kilka gniazdek więcej, tak, by później nie obciążać jednego czy dwóch dodatkowymi, wielokontaktowymi przedłużaczami. Równomierny pobór prądu bez przeciążeń jest ważny, dlatego jeśli mamy możliwość – zadbajmy o większą liczbę gniazdek i w kuchni i w pozostałych pokojach.
Jak rozmieścić włączniki w domu?
Minimum dotyczącego tego, jak rozmieścić włączniki i gniazda w domu to: 2-3 na każde pomieszczenie mniejszego użytkowania czyli od jadalni, piwnicy, korytarzy, WC, łazienki po balkon i do 10 gniazd i włączników w pokojach dziennych, biurowych i kuchni. Weźmy pod uwagę to, że w kuchni coraz częściej mamy wiele sprzętów wymagających zasilania: lodówkę, mikrofalówkę, piekarnik, radio czy odbiornik telewizyjny, blendery, miksery itd. Każdego takiego urządzenia wymaga czasowego lub stałego podłączenia do prądu.
Zasady rozmieszczenia gniazd i włączników:
- Włączniki światła w pokojach zawsze na ścianach, po tej stronie co klamka
- W łazience, pralni, kotłowni – włączniki przed wejściem do pomieszczenia, tak by nie miały kontaktu z nadmiarem wilgoci panującej w tych wnętrzach
- Po oszacowaniu ilości potrzebnych gniazdek – dodajemy dwa dodatkowe (zapas!)
- W sypialni – włączniki ze ściemniaczami światła, co pozwoli zachować odpowiedni nastrój
- W salonie/ pokoju dziennym – większa ilość gniazd, z uwzględnieniem tych do sprzętu audio-video. Tu sprawdzą się panele łączące w sobie po 5-6 gniazdek wtykowych
- W kuchni – nie umieszcza się gniazdek elektrycznych w pobliżu zlewozmywaka
- Nie umieszczamy gniazd za kanapami czy ciągami mebli szafowych – musi być do nich wygodny dostęp
- Odstępy między gniazdkami na ścianie to mniej więcej 2-2,5 metra, co zapewni wygodę użytkowania
Na jakiej wysokości zamontować gniazdka elektryczne?
Gniazda elektryczne w kombinacji wielokrotnej ramki lub panelu łączącego kilka gniazdek najlepiej jest umieścić na wysokości około 30 cm nad podłogą. Tu pamiętać należy, żeby miejsce było odsłonięte i by można było do niego swobodnie podejść. Umieszczenie takich gniazd nisko, a do tego zasłonięcie ich komodą, szafą czy kanapą może utrudnić codzienne z nich korzystanie.
- W kuchni nad blatem roboczym – na wysokości około 10-15 cm, tak by można było wygodnie podłączyć urządzenia gastronomiczne typu blender, mikser, czajnik elektryczny.
- W pobliżu lodówki – nie za nią, tak by w razie awarii można było wygodnie odłączyć urządzenie bez jego odsuwania, na wysokości ok 90- 140 cm
- Przy głównym lustrze w przedpokoju – na wysokości 140 cm licząc od podłogi. To pozwoli na swobodne podłączenie przed lustrem suszarki czy lokówki
- W łazience – powyżej pralki lub suszarki, albo obok niej, ale nie za nią. Jeśli dopiero wybieramy pralkę, z góry załóżmy montaż na wysokości od 140 cm, na bocznej ścianie
Na jakiej wysokości włączniki do światła będą najwygodniejsze?
Główne włączniki światła w pokojach powinny być zamontowane na wysokości od około 90 do max 140 cm od podłogi. Chodzi tu przede wszystkim o wygodę w ich dosięganiu i o to, by nie trzeba było do włączników kucać, ani stawać na palcach. W przypadku łazienki włącznik montujemy przed drzwiami, tak by znajdował się z dala od oparów pary wodnej i wilgoci, jaka rozchodzi się wewnątrz pomieszczenia.
Włącznik wewnątrz czy na zewnątrz pomieszczenia?
W tym przypadku nie patrzymy tylko na wygodę, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo. Włącznik wewnątrz czy na zewnątrz pomieszczenia? Pomieszczenia narażone na podwyższoną wilgoć i parę wodną – włącznik światła na zewnątrz, pomieszczenia bez dostępu do wilgoci – wewnątrz. I tak: kuchnia, łazienka, piwnica, pomieszczenia gospodarcze z bojlerami wody – włącznik zawsze poza pomieszczeniem, na zewnętrznej ścianie. Salon, pokój dziecka, garderoba – swobodnie od środka.