Ile jest mórz na świecie – podział mórz, ich nazwy i ciekawostki geograficzne

Ile jest mórz na świecie? Kwestia definicji i klasyfikacji

Z pozoru proste pytanie: „ile jest mórz na świecie?” wcale nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jak definiujemy morze oraz jakie kryteria przyjmujemy w procesie ich klasyfikacji. Według Encyclopaedia Britannica istnieje ponad 50 mórz, natomiast niektóre źródła podają liczby sięgające nawet 90 jednostek wodnych kwalifikowanych jako morza.

Morze to w uproszczeniu duży akwen słonej wody połączony z oceanem, częściowo otoczony przez lądy. Jednak nie wszystkie morza spełniają klasyczne definicje. Na przykład Morze Kaspijskie, mimo swojej nazwy, to tak naprawdę słone jezioro. Z kolei Morze Sargassowe nie ma granic lądowych – otaczają je wyłącznie prądy oceaniczne.

Podział mórz: otwarte, śródziemne i zamknięte

Geografowie dzielą morza na kilka podstawowych typów ze względu na ich położenie geograficzne oraz relacje z oceanami.

• Morza otwarte – bezpośrednio połączone z oceanem, mające swobodny wpływ wód oceanicznych. Przykład: Morze Arabskie.
• Morza śródziemne – w znacznej mierze otoczone przez kontynenty, z ograniczoną wymianą z oceanem. Przykład: Morze Śródziemne.
• Morza zamknięte (wewnętrzne) – całkowicie oddzielone od oceanów, często klasyfikowane jako jeziora. Przykład: Morze Kaspijskie.

Lista najważniejszych mórz świata według kontynentu

Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych mórz świata uporządkowanych według kontynentu, na którym się znajdują lub przy którym leżą.

Europa

• Morze Bałtyckie – otoczone przez Skandynawię, europejską część Rosji, kraje bałtyckie oraz Polskę i Niemcy.
• Morze Północne – znane z zasobów ropy naftowej i gazu, leży między Wielką Brytanią a Skandynawią.
• Morze Śródziemne – niezwykle ważny ośrodek handlowy i kulturowy przez tysiące lat historii Europy.

Azja

• Morze Czerwone – jedno z najcieplejszych mórz świata, między Afryką a Azją.
• Morze Arabskie – część Oceanu Indyjskiego u wybrzeży Półwyspu Arabskiego oraz Indii.
• Morze Żółte – leży między Chinami a Koreą, bogate w ryby i znaczenie geopolityczne.

Ameryka

• Morze Karaibskie – turystyczna perła obszaru Karaibów, część Atlantyku.
• Morze Beringa – oddziela Alaskę od Rosji, zimne, pełne dzikiej przyrody.

Afryka i Oceania

• Morze Czerwone – wspomniane już wcześniej, oddziela półwysep Arabski od Afryki.
• Morze Koralowe – leży przy północno-wschodnim wybrzeżu Australii, słynne z Wielkiej Rafy Koralowej.

Największe morza świata – gigantyczne akwenty wodne

Jeżeli spojrzymy na morza pod kątem powierzchni, liderzy są zaskakujący. Oto lista największych mórz na świecie:

1. Morze Filipińskie – około 5 milionów km², leżące na zachodnim Pacyfiku.
2. Morze Koralowe – 4,8 miliona km², zlokalizowane u wybrzeży Australii.
3. Morze Arabskie – 3,8 miliona km², pomiędzy Arabią a Indiami.
4. Morze Południowochińskie – 3,5 miliona km², strategiczne i bogate w surowce.
5. Morze Karaibskie – 2,7 miliona km², jedno z najcieplejszych mórz świata.

Czy Bałtyk to morze, czy może jezioro słonawowodne?

Morze Bałtyckie budzi wiele kontrowersji wśród hydrologów i oceanografów. Ze względu na swoje cechy – jak niewielka głębokość, ograniczona wymiana wód z Morzem Północnym, niskie zasolenie – przez niektórych naukowców uznawane jest bardziej za wielkie słonawowodne jezioro niż klasyczne morze. Jednak większość klasyfikacji geograficznych wciąż traktuje Bałtyk jako pełnoprawne morze śródlądowe.

Bałtyk jest jednym z najmłodszych mórz na świecie – powstał około 13 tysięcy lat temu po ostatnim zlodowaceniu. Jego unikalna flora i fauna stanowi przedmiot badań ekologów oraz działania wielu organizacji ochrony środowiska.

Najgłębsze morze świata – gdzie znajduje się podwodna otchłań?

Choć oceany skrywają najgłębsze miejsca na Ziemi, wśród mórz prym wiedzie Morze Karaibskie. Jego najgłębszy punkt znajduje się w Rowie Kajmańskim i sięga aż 7686 metrów głębokości. Dla porównania – Rów Mariański w Pacyfiku, będący najgłębszym miejscem na naszej planecie, liczy ponad 11 000 metrów głębokości.

Morze Czarne z kolei posiada charakterystyczną warstwę beztlenową poniżej około 150 metrów – na tej głębokości nie występuje już życie wyższych organizmów. Dzieje się tak z powodu specyficznej cyrkulacji wody i wysokiego stężenia siarkowodoru.

Ciekawostki geograficzne o morzach – co warto wiedzieć?

• Morze Sargassowe – jedyne morze bez linii brzegowej, otoczone wirami oceanicznymi w północnym Atlantyku.
• Morze Martwe – choć nie jest morzem w klasycznym znaczeniu (to jezioro), znajduje się 430 m p.p.m., co czyni go najniżej położonym zbiornikiem wodnym na Ziemi.
• Morze Kaspijskie – największe słone jezioro świata, przez niektóre klasyfikacje traktowane jako morze zamknięte.
• Morze Norweskie – słynie z występowania zórz polarnych i głębokich rowów oceanicznych.
• Morze Barentsa – strategicznie ważne morze Arktyczne, bogate w zasoby ropy i gazu.

Jak zmienia się liczba mórz w świecie nauki i kartografii?

Zmiany polityczne, środowiskowe i postęp naukowy mają wpływ na to, jak klasyfikujemy i nazywamy morza. Często spotykamy się z nazwami używanymi lokalnie, które nie istnieją na oficjalnych mapach – np. Morze Albańskie jako część Adriatyku. W ostatnich latach uznano za odrębny akwen wodny Morze Południowopolarne (Southern Ocean), które otacza Antarktydę i wcześniej uważane było za część Pacyfiku, Atlantyku oraz Oceanu Indyjskiego.

W geopolicyce morza często stanowią granice oraz pola sporu – przykładem jest Morze Południowochińskie, gdzie kilka państw rości sobie prawa do wysp i atoli leżących w jego obrębie.